Lokalna Organizacja Turystyczna „Przystań w sercu Mazowsza” realizuje dofinansowany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego projekt polegający na rozbudowie Powiatowego Szlaku Polski Walczącej i odtworzeniu jego oznakowania. Dzięki samorządom oraz zaangażowaniu lokalnej społeczności, szlak – będący jednym z najważniejszych elementów tożsamości historycznej powiatu legionowskiego – zyska nowe miejsca pamięci i zmodernizowaną infrastrukturę.
Rozszerzenie trasy Powiatowego Szlaku Polski Walczącej obejmuje m.in. trzy nowe punkty upamiętnienia – w Wieliszewie, Dosinie i Nieporęcie. W każdym z tych miejsc wkrótce staną nowe tablice informacyjne, przypominające o wydarzeniach i bohaterach, którzy na ziemi mazowieckiej walczyli o wolność Polski. Inicjatywa ma charakter nie tylko historyczny, ale też edukacyjny i integracyjny – łączy mieszkańców wokół wspólnej pamięci o przeszłości.
W Wieliszewie tablica Szlaku stanie przy Pomniku Ojców Niepodległości. To symboliczne miejsce, gdzie lokalna społeczność spotyka się podczas świąt narodowych i rocznic patriotycznych. Pomnik, a teraz również nowa tablica informacyjna, przypominają zarówno o postaciach, które zapisały się na kartach historii Polski, a nawet świata – Piłsudskim, Paderewskim, Daszyńskim, Dmowskim i Witosie – jak i naszych miejscowych bohaterach z Polskiej Organizacji Wojskowej. Dzięki temu młodsze pokolenia mają szansę poznać lokalny wymiar historii Polski.
Kolejny punkt szlaku to Dosin, miejscowość o długiej i bogatej historii, sięgającej średniowiecza. Na nowej tablicy można przeczytać o dawnym folwarku, a także o wydarzeniach, jakich był świadkiem podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. To właśnie w jego granicach stacjonowała 5. Bateria 1. Pułku Artylerii Ciężkiej. Tablica przypomina o tych, którzy zagrodzili bolszewikom drogę na twierdzę Zegrze.
(CAW, Relacje i wspomnienia, sygn. I.400.1505.P, s. 102)
Natomiast w Nieporęcie upamiętnimy kolejne z kluczowych miejsc walk, które odbyły się w sierpniu 1920 r. To właśnie tutaj, w miejscu, gdzie Kanał Żerański łączy się z Jeziorem Zegrzyńskim, znajdowały się pozycje polskiej artylerii, która odpierała atak bolszewickiej armii, próbującej przełamać obronę Warszawy. Jednostkami prowadzącymi ogień z upamiętnionego miejsca były: 7. i 8. Bateria 1. Pułku Artylerii Polowej Litewsko-Białoruskiego, 2. Bateria Artylerii Ciężkiej, Bateria A/120 mm. Po drugiej stronie obecnego Kanału Żerańskiego (wtedy Kanał Królewski), w bezpośrednim starciu walczyły 1. i 2. Bateria 2. Pułku Artylerii Polowej Dywizji Litewsko-Białoruskiej, 5. i 6. Bateria 9. Pułku Artylerii Polowej osłaniane przez żołnierzy 4. Batalionu 157. Pułku Piechoty oraz spieszonych kawalerzystów z Dywizjonu Jazdy Ochotniczej „Huzarzy Śmierci”, szwadronu 201. Pułku Szwoleżerów i szwadronu łódzkiej Policji Konnej.
Projekt rozbudowy szlaku to nie tylko inwestycja w infrastrukturę turystyczną, ale przede wszystkim w pamięć i edukację. Nowe tablice i oznakowania ułatwią poznawanie historii regionu, zachęcą do rodzinnych spacerów i rowerowych wycieczek, a także będą stanowić doskonałe narzędzie dla nauczycieli i przewodników lokalnych.
Realizacja tego projektu jest możliwa dzięki współpracy samorządów, instytucji i mieszkańców, którzy aktywnie włączają się w działania na rzecz upamiętnienia historii. Samorząd Województwa Mazowieckiego konsekwentnie wspiera inicjatywy służące zachowaniu dziedzictwa narodowego oraz budowaniu tożsamości regionalnej.
Rozbudowa Powiatowego Szlaku Polski Walczącej to przykład, jak historia może żyć w codzienności mieszkańców i jak lokalna wspólnota potrafi pielęgnować pamięć o tych, którzy walczyli o wolność. Dzięki wspólnemu wysiłkowi samorządu, organizacji i mieszkańców, miejsca pamięci na Mazowszu zyskują nowy blask, a pamięć o bohaterach trwa w sercach kolejnych pokoleń.
Na fotografiach: Trwa znakowanie wszystkich trzech tras Powiatowego Szlaku Polski Walczącej – zniszczone i wyblakłe znaki są odnawiane, a w miejscach, w których ich brakuje lub skorygowano przebieg szlaku dodawane.