Podano do stołu
Dziedzictwo kulturowe to także kulinaria. Mazowsze, a tym samym obszar Lokalnej Organizacji Turystycznej „Przystań w sercu Mazowsza”, nie ma typowego dla regionu produktu kulinarnego, czerpiąc z bogatego dorobku tutejszych i sąsiednich ziem. Tradycje kulinarne „rdzennego Mazowsza”, Starego Mazowsza, a także Podlasia, części Małopolski, Kurpi i Kujaw składają się na różnorodność i obfitość lokalnych smaków. Nie bez znaczenia pozostały także kulinarne wpływy litewskie, białoruskie, tatarskie i żydowskie oraz menu, w którym przez wieki rozsmakowana była zagraniczna arystokracja. Od XVI wieku, kiedy to Warszawa stała się stolicą Polski, jeszcze większą uwagę zwracano na poziom i jakość posiłków. Ponadto dbano o zachowanie polskości także na stołach, więc kuchnia Mazowsza zyskała miano typowej kuchni staropolskiej.
Dziś chętnie powracamy do starych receptur i przepisów, dbając o wysoką jakość produktów, a moda na żywność wysoko przetworzoną słabnie. Tęsknota za smakami dzieciństwa spowodowała powrót do lokalnych tradycji kulinarnych, wspólnego gotowania oraz biesiadowania podczas integracyjnych wydarzeń plenerowych.
W powiecie legionowskim działa wiele kół gospodyń wiejskich, stowarzyszeń oraz grup nieformalnych, które łączą codzienną pracę w gospodarstwach z działalnością społeczną dla dobra mieszkańców sołectwa, gminy, powiatu i regionu Mazowsza. Od lat współorganizują imprezy dla dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych, wspierają Orkiestrę Świątecznej Pomocy i obchody Dnia Dziecka. Biorą udział w konkursach, spotkaniach okolicznościowych i wydarzeniach organizowanych przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, odnosząc sukcesy. Uczestniczą w Świętach Darów Ziemi, angażują się w przygotowanie wieńców dożynkowych i stoisk promujących działalność kół i sołectw. Zawsze chętnie wspierają wszelkie przedsięwzięcia, przydając im smaku specjałami domowej roboty. Każda z gmin ma swoją reprezentację na organizowanym przez Lokalną Grupę Działania „Zalew Zegrzyński” już od ponad dziesięciu lat Festiwalu Aktywności Społecznej i Kulturalnej Sołectw, gdzie prezentowane są potrawy według oryginalnych receptur.
Krajowy Rejestr Kół Gospodyń Wiejskich
Każdy region, gmina, wieś, a nawet rodzina mają swoje tradycyjne, ulubione potrawy, wykonywane według sprawdzonych przepisów niezmienionych od pokoleń. Jak to wygląda w naszych sołectwach?
Jabłonna
Na szczególną uwagę wśród produktów pochodzących z gminy Jabłonna zasługują miody. Aktywnie działające Stowarzyszenie „Nasze Pszczoły” z Chotomowa kultywuje tradycje pszczelarskie, sięgające w gminie XIV wieku. W Chotomowie działa Pasieka Edukacyjna, gdzie powstają wyjątkowe miody, pyłek pszczeli, pierzga, wosk i propolis.
W pałacu w Jabłonnie od wielu lat odbywa się Mazowiecki Turniej Nalewek „Nalewka Księcia Pepi” organizowany przez Mazowieckie To i Owo przy współpracy Powiatu Legionowskiego, lokalnego samorządu i nadleśnictwa. Każda edycja turnieju przyciąga dziesiątki nalewkarzy z całego Mazowsza.
Gmina Jabłonna to również tradycje związane z rybołówstwem. Dania z ryb nie tylko goszczą na stołach mieszkańców, ale także są doceniane w regionie. Z kolei „Grochówka Sołecka” to popisowe danie sołectw Chotomów, Chotomów Północny i Dąbrowa Chotomowska. Przygotowana w wojskowym kotle zupa serwowana jest co roku 15 sierpnia podczas „Święta Chotomowa”. We wrześniu 2019 roku rozpoczęło działalność Koło Gospodyń Wiejskich Chotomów. Jego członkinie dały się już poznać jako świetne cukierniczki i kucharki.
Nieporęt
Tu również działają lokalne koła gospodyń wiejskich i kluby seniorów z kulinarnym zacięciem. Panie zajmują się wyszukiwaniem starych, lokalnych przepisów i testowaniem ich. Pielęgnują dziedzictwo kulinarne w oparciu o tradycyjne i regionalne produkty. Ich specjalnością i dumą jest smalec, zgłoszony do konkursu o Laur Marszałka Województwa Mazowieckiego.
Gospodynie prezentują przygotowane przez siebie potrawy podczas Dożynek Gminnych – Święta Ziemniaka. W rywalizacji o najlepszą potrawę z ziemniaków jury wybiera Króla i Królową Ziemniaka. Z kolei w ramach „Gotowania z Maciejem” uczestnicy przygotowują lokalne dania, takie jak kiszka ziemniaczana, kopytka lub zupa dyniowa. Na kulinarnej mapie gminy wyróżniają się sołectwa Józefów, Stanisławów Drugi i Zegrze Południowe, które uczestniczą w Festiwalu Aktywności Społecznej i Kulturalnej Sołectw.
Serock
Ogromnym dorobkiem kulinarnym mogą poszczycić się mieszkanki z gminy Serock. Działa tu wiele kół gospodyń, stowarzyszeń i samodzielnych gospodyń.
Najważniejszym i największym świętem kulinarnym w gminie jest organizowany przez Stowarzyszenie Wspólnota Lokalna Powiatu Legionowskiego konkurs kulinarny z kilkunastoletnią historią „Najlepsza potrawa tradycyjna”, który odbywa się we wrześniu w Woli Kiełpińskiej. Uczestnicy wystawiają swoje specjały w kilku kategoriach konkursowych: ciasta, mięsa, napoje, dania jarskie i półmięsne. Dodatkowa kategoria: młode talenty kulinarne przeznaczona jest dla młodych kucharzy, którzy zachowując tradycyjny charakter dań, dodają do nich nutę nowoczesności.
Upowszechnianie wiedzy o lokalnych tradycjach odbywa się również podczas Festiwalu Kół Gospodyń Wiejskich gminy Serock. Znanym wydarzeniem, podczas którego można skosztować chleba z tegorocznej mąki jest Święto darów Ziemi w Woli Kiełpińskiej. Na warsztatach rzemieślniczych na podgrodziu „To Barbarki robota” panie przygotowują dla gości mnóstwo pysznych potraw, wypieków i napitków. Kulinarna reprezentacja gminy uczestniczyła również w Targach Turystycznych Wypoczynek 2018 oraz w Toruńskim Festiwalu Smaków.
Aby jeszcze bardziej rozwinąć umiejętności, miejscowe gospodynie biorą udział w warsztatach kół gospodyń prowadzonych przez cenionych szefów kuchni. Wiele pań z powodzeniem wystartowało w konkursach o Laur Marszałka Województwa Mazowieckiego, promujących żywność wytwarzaną przez koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia, gospodarstwa agroturystyczne, gospodarstwa ekologiczne i osoby fizyczne.
Wieliszew
Mieszkańcy gminy Wieliszew czerpią inspiracje z innych kuchni regionalnych, tworząc potrawy, które często kunsztem górują nad oryginalnymi recepturami. Specjały kuchni lokalnej w szczególności uwzględniają wykorzystanie ziemniaka i nabiału.
Formalne i nieformalne stowarzyszenia znajdujące się przy sołectwach gminy co roku biorą udział w Festiwalu Aktywności Społecznej i Kulturalnej Sołectw, gdzie zdobywają najwyższe nagrody właśnie w konkursach kulinarnych. Sołectwa gminy Wieliszew prezentują swój dorobek również podczas Święta gminy Wieliszew. Miano kultowego zdobył już bigos kałuszyński, który pojawia się prawie na wszystkich imprezach gminnych.
Specjalnością mieszkanek Kałuszyna, skupionych wokół Rady Sołeckiej i OSP Kałuszyn jest kuchnia tradycyjna ze szczyptą nowoczesności. Kilka lat temu kulinarną aktywacją młodych osób zajęło się także Stowarzyszenie Nasz Krubin, które co roku 11 listopada organizuje obiad patriotyczny połączony z konkursem na biało-czerwone potrawy. Z kolei sołectwo Wieliszew słynie z „Wieliszewskiej Nalewki” na bazie cytryn oraz bezików i tortów bezowych. Dumą Komornicy są domowe wędliny, które kupić można w miejscowym sklepie. Mieszkańcy Sikor i Góry czerpią inspiracje ze staropolskiej kuchni i przy każdej okazji chwalą się potrawami z dzika. Olszewnica Stara i stowarzyszenie działające przy Domu Wiejskim upodobało sobie szczególnie pierogi. Gminne sołectwa słyną także ze smalczyku, żurku i placków.
