Atrakcyjne położenie regionu w sąsiedztwie Warszawy wywarło ogromny wpływ na tutejszą architekturę. Bliskość stolicy to bliskość bogatych inwestorów, ale i znanych, utalentowanych architektów.
Znajdujące się w okolicy obiekty sakralne powstały w różnych okresach. Najstarszą świątynią, śladem po ostatnich mazowieckich Piastach, jest późnogotycki kościół w Serocku. Do grupy najstarszych należy także barokowy kościół w Nieporęcie z drugiej połowy XVII wieku. Pozostałe świątynie są znacznie młodsze. Na szczególną uwagę zasługuje neogotycki kościół w Chotomowie (zbudowany w latach 1864–1865), nawiązujący do wzorów angielskich, zaprojektowany przez Franciszka Marię Lanciego.
Wśród architektury dworsko-pałacowej wyróżniają się okazały barokowo-klasycystyczny pałac w Jabłonnie, zaprojektowany przez Dominika Merliniego oraz neorenesansowy pałac w Jadwisinie, dzieło Francois Arveuf’a. Przykładem reprezentacyjnego obiektu mieszkalnego jest legionowska willa „Bratki” z 1928 roku zbudowana w stylu dworkowym.
W Legionowie i Zegrzu zachowały się wojskowe budynki stanowiące rosyjskie kompleksy koszarowe z przełomu XIX i XX w. Są to typowe obiekty użytkowe wzniesione z czerwonej cegły. Wśród zabudowy wojskowej wyróżnia się okazałe kasyno wojskowe w Zegrzu zbudowane w stylu neoklasycyzmu petersburskiego.
Kapliczki i krzyże przydrożne doskonale wpisują się w wiejski krajobraz Mazowsza. Są to elementy małej architektury, które nawiązują do tradycji chrześcijańskich. Przykładem jest kapliczka przydrożna w Wierzbicy z 1863 roku.
Gmina Jabłonna
Gmina Nieporęt
Gmina Wieliszew
Miasto i Gmina Serock
Legionowo